Franz Liszt - “Ông vua Piano đa tình” hay “Người chạm đến tương lai”

1. Tiểu sử

Franz Liszt, tiếng Hungary Liszt Ferencz, ông sinh ngày 22 tháng 10 năm 1811 mất ngày 31 tháng 7 năm 1886. Ông sinh tại Doborján thuộc vương quốc Hungary, Franz Liszt không được sinh ra trong một gia đình có truyền thống âm nhạc. Cha ông là Adam Liszt là một thầy giáo dạy tiếng Hungary.Nhưng ông cũng là một nhạc công biết chơi rất nhiều nhạc cụ piano đến violin, cello, guitar nhưng do hoàn cảnh không cho phép ông thể theo con đường âm nhạc. Theo các nguồn thông tin chính thức thì ngay từ thời thơ ấu Franz Liszt đã bộc lộ thiên tài của mình. Bản thân Liszt đã phải tập luyện rất nhiều dưới sự kèm cặp của bố từ năm lên 7 tuổi. Theo những thư từ của người cha thì ông đã từng tập tất cả các tác phẩm của Bach, Beethoven, Mozart và nhiều nhạc sĩ khác.

Ngày 26 tháng 11 năm 1820 lần đầu tiên ông ra mắt công chúng tại lâu đài của bá tước Michael Esterházy ở Pressburg trước các nhà quý tộc địa phương.

Khi ở Wien, Ông theo học  Carl Czerny một học trò cũ của Ludwig van Beethoven nhưng giữa hai thầy trò có quá nhiều bất đồng nhưng ông cũng dần hoàn thiện được khả năng của mình. Ông nhanh chóng trở lên có tiếng trong giới âm nhạc Wien.
Những năm sau đó ông tiếp tục các chuyến lưu diễn châu Âu và khi đến tuổi trưởng thành ông đã xác định lý tưởng của mình là trở thành bậc thầy về Piano. Và cũng từ đây ông cho ra đời những tác phẩm bất thủ.

Liszt ngã xuống cầu thang một khách sạn ở Weimar vào ngày 2 tháng 7 năm 1881. Cũng từ đây bệnh tật của ông cũng bắt đầu "lộ nguyên hình" - chứng phù nề, hen suyễn, mất ngủ, đục thủy tinh thể mắt trái và bệnh tim sức khỏe của ông ngày càng yếu. Các tác phẩm của ông thời kỳ này phản ánh rất rõ những cảm xúc rối loạn. Như ông đã nói với Lina Ramann, "Tôi mang một nỗi buồn sâu sắc của trái tim, thứ mà nhất định sẽ vỡ thành các âm thanh.". Cuối cùng ông qua đời ngày 31 tháng 7 năm 1886.

2. Sự nghiệp âm nhạc

Ngay từ nhỏ ông đã bộc lộ khả năng thiên tài trong ấm nhạc, ông được dạy dỗ và kèm cắp rất kỹ từ cha khi ông lên 7 tuổi. Ngày 26 tháng 11 năm 1820 lần đầu tiên ông ra mắt công chúng tại lâu đài của bá tước Michael Esterházy ở Pressburg trước các nhà quý tộc địa phương. Từ tháng 7 năm 1822, Liszt cũng bắt đầu học sáng tác với Antonio Salieri. Ngày 1 tháng 12 năm 1822 với các tác phẩm của Ferdinand Hummel, Gioachino Rossini và Beethoven. Ngày 13 tháng 4 năm 1823 ông trình diễn tại Kleiner Redoutensaal với các tác phẩm của Hummel.

Ngày 20 tháng 9 năm 1823, gia đình Liszt rời Wien để đến Paris, Tại Paris Liszt học tiếng Pháp nhanh chóng và cũng nhanh chóng trở nên nổi tiếng sau khi có vài buổi trình diễn, ông được gọi là "Liszt bé nhỏ".

Từ năm 1824, Liszt học sáng tác cho piano với Anton Reicha và Ferdinando Paer và cũng viết được vài tác phẩm cho piano gồm concerto, sonata, nhạc thính phòng, các bản biến tấu trên chủ đề của Rossini, Gaspare Spontini. Các tác phẩm của Liszt đều theo phong cách Wien đương đại, tuy nhiên phần lớn các tác phẩm đã xuất bản đều không thành công thậm chí có người còn chỉ trích ông "chẳng có tí khả năng sáng tác nào".

Sau năm 1830, Ông đã nắm vững tất cả các khía cạnh của kỹ thuật piano mà các đối thủ của ông đã dày công xây dựng.

Từ năm 1841 đến năm 1849, là thời kỳ rực rỡ nhất của Liszt với tư cách là nghệ sỹ piano hòa nhạc. Ông đã ở đỉnh cao danh vọng và luôn gặp những lời ngợi ca bất cứ nơi nào ông đã đi. Franz đã viết ba bản Concerto của mình vào năm 1845 và 1849. Vì ông thường xuất hiện phải từ ba hoặc bốn lần một tuần trong buổi hòa nhạc, có thể chắc chắn rằng Liszt đã xuất hiện trước công chúng hơn một ngàn lần trong khoảng thời gian 8 năm này. Và ông được mệnh danh là “ Vị chúa của cây đàn Piano”. Ngoài ra, sự nổi tiếng của ông với tư cách là một nghệ sĩ dương cầm, mà ông sẽ tiếp tục tận hưởng lâu sau khi chính thức giã từ sân khấu hoà nhạc, chủ yếu dựa vào thành tích của ông trong thời gian này.

Trong kho tác phẩm dành cho piano solo của Liszt, đáng kể đến là chùm ba tổ khúc Années de pèlerinage (Những năm hành hương) mang số hiệu S.160, S.161 và S.163. 
Tập “Venezia và Napoli” ra đời năm 1859 và được Liszt coi như là phần bổ sung cho tổ khúc thứ 2 của cả chùm nhạc. Khúc Tarantella này Liszt viết dựa trên nhạc đề của nhà âm nhạc học Guillaume-Louis Cottrau. Tarantella vốn là nhạc đệm cho điệu nhảy dân gian bắt nguồn từ phía Nam nước Ý, đặc trưng với tốc độ nhanh và nhịp kép như nhịp 6/8. Có thể nói, khúc nhạc là đại diện tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Liszt, đó là phô diễn kỹ thuật thần sầu và tinh thần ngẫu hứng của nghệ sĩ. ông sáng tác khoảng 6 tác phẩm cho piano và dàn nhạc, 1 bản sonata cho piano và violin trên nền tảng bản Mazurka của Chopin, một bản dành cho 2 piano dựa trên Lieder ohne Worte của Mendelssohn...”Hungária" ca ngợi lịch sử anh hùng của đất nước, các bản "Cuồng tưởng khúc Hungary" (Magyar Rapszodíak) được thai nghén từ nét nhạc của sắc dân Tzigane, hay bản "Thánh ca Esztergom" (Esztergomi mise), sáng tác cho lễ khánh thành tòa Đại giáo đường lớn nhất của nước Hung. Đối với những cặp trai gái đang và sẽ yêu, có lẽ Liszt gần gũi nhất với bản "Mơ tình" (Szerelmi álmok).

Từ năm 1860 đến 1873 Ông lắm nhiều chức vụ tại học viện âm nhạc cũng như học viện hoàng gia Hungary. Và công việc của ông lúc này chủ yếu là giảng dạy về âm nhạc.

3. Cuộc đời đầy mâu thuẫn

Liszt đã chinh phục thế giới với vai trò là một nghệ sĩ dương cầm, cùng với nghệ sĩ vĩ cầm nổi tiếng Paganini. Nhưng ông cũng là ngôi sao “khét tiếng” với những mối quan hệ gây scandal và thói nghiện rượu.

Liszt tự coi mình là “tu sĩ” bởi ông có lối sống ẩn dật. Ông đã chinh phục hàng triệu thiếu nữ, các màn trình diễn của ông luôn đông kín khán giả, cánh phụ nữ cuồng loạn đến ngất xỉu, nhưng ông lại chết trong cô đơn và bất hạnh.

Franz Liszt là một nhà soạn nhạc danh tiếng, một nhà biểu diễn tài ba, một nhạc trưởng hào hoa, một nhà văn đã để lại cho đời những cuốn sách dày dặn về Chopin, Berlioz, Schuman và  âm nhạc Gypsies của Hungary...Ông đã để lại cho hậu thế nhiều bài học quý giá về âm nhạc. Ông xứng đáng được tôn vinh với những cống hiến của mình cho âm nhạc thế kỷ XIX và cả những giai đoạn sau.

Những khóa học giúp trẻ tiếp xúc với âm nhạc:

- Khóa học cảm thụ âm nhạc
- Khóa học guitar
- Khóa học Piano
- Khóa học Organ
- Khóa học Violin

Xem thêm Tại đây.